a1:1Ap 1:1
b1:2Jo 15:27; Ap 1:8,21; 1 Ko 15:3; Ep 3:7; 1 Jo 1:1
c1:4Jo 20:31
d1:51 Ktl 24:10; Mt 2:1
e1:7Jen 18:11; Isi 13:2-5; 1 Sam 1:5-6
f1:9Eke 30:7
g1:11Mt 1:20; Lu 2:9; Ap 5:19
h1:12Lu 1:29-30,65, 2:9-10, 4:36, 5:8-10,26, 7:16, 8:25,33-37,56, 9:34,43, 24:37; Ap 2:43, 3:10, 5:5,11, 10:4, 19:17
i1:13Lu 1:30,60,63, 2:10
j1:14Lu 1:58, 10:17,21
k1:15Nam 6:2-3; Mt 11:18; Lu 7:33; Ga 1:15
l1:16Lu 1:76
m1:17Mal 3:1, 4:5-6; Mt 11:14, 17:10-13
n1:18Jen 15:8, 18:11; Lu 1:34
o1:19Dan 8:16, 9:21; Mt 18:10; Ip 1:14
p1:20Mt 8:10; Lu 1:45
q1:25Jen 30:23; Ais 4:1
r1:26Dan 8:16; Ip 1:14
s1:27Mt 1:16,18; Lu 2:5
t1:28Isi 6:12; Lus 2:4
u1:30Lu 1:13
v1:31Ais 7:14; Mt 1:21-23; Lu 2:21
w1:32Mt 9:27
x1:32-332 Sam 7:12,13,16; Ais 9:7
y1:33Dan 2:44, 7:14; Mai 4:7; Mt 28:18
z1:34Lu 1:18
aa1:35Mt 1:20, 4:3; Ap 3:14
ab1:37Jen 18:14; Jet 32:27; Mt 19:26; Lo 4:21
ac1:41Lu 1:15
ad1:42Dit 28:4; Isi 5:24; Lu 11:27-28
ae1:45Lu 1:20; Jo 20:29
af1:46Ais 61:10
ag1:46-551 Sam 2:1-10
ah1:47Apa 3:18; 1 Ti 2:3; Ta 2:10; Ju 25
ai1:48Jen 30:13; 1 Sam 1:11; Lu 1:25, 11:27
aj1:49Wee 111:9, 126:3
ak1:50Wee 103:13,17
al1:512 Sam 22:28; Wee 89:10, 138:6; Ese 17:24
am1:52Jop 5:1, 12:19; Wee 147:6
an1:531 Sam 2:5; Wee 34:10, 107:9
ao1:54-55Jen 12:3, 13:15, 17:7, 18:18, 22:17; Wee 98:3; Ais 41:8; Mai 7:20
ap1:58Lu 1:14
aq1:59Jen 17:10-12; Lep 12:3; Lu 2:21
ar1:63Lu 1:13
as1:66Lu 1:80; Ap 11:21
at1:68Wee 41:13, 72:18, 106:48; Lu 7:16
au1:69-70Wee 18:2, 132:17
av1:71Wee 106:10, 136:24
aw1:72Jen 17:7; Lep 26:42; Wee 105:8, 106:45
ax1:73Jen 22:16-18; Wee 105:9; Mai 7:20
ay1:75Ta 2:12-14
az1:76Ais 40:3; Mal 3:1, 4:5; Mt 3:3, 11:10, 16:14; Lu 7:26; Ap 13:25
ba1:77Jet 31:34; Mk 1:4
bb1:78Ais 60:1-2; Mal 4:2; Ep 5:14; 2 Pi 1:19
bc1:79Ais 9:2, 11:6, 42:7, 58:8; Mt 4:16; Jo 8:12
bd1:80Mt 3:1; Lu 2:40,52, 3:1-18

Luke 1

Lukumi Tiopilasanya pii pepa pyakamaiyamo doko

1Tiopilasa, a , b emba akali etete epe! Wamba naimanya kainanya kalai tata sakateamo dupa Gotenya pii lamaingi akali mendapuame lengeme kandatala dupanya lao leaminopa naimame siama. Dee akali longo dupame dokaitanya pii sepala tolao setalanya pepa dupa pyao makande piami-pyaa. 3Pii c wamba pepa pyanya seteamino dupanya kiningi pii dupa embame masokondape pipi lao nambame kandeamino endakali dutupa deaka pisoo sepa sepa petala pii mendenya pali pali pitame latala tolasakatoo lao embanya pepa dake pyakondape pyoo pyekelyo.

Ilisapetame Jone manditana lao enjele mendeme leamo doko

5Jutia d yuu dokonya akali Etote lenge mende katea-pyaa. Baa akali andake kiŋi joo kateamo gii dokopa, pitisa Sakataya lenge mende katea-pyaa. Baa pitisa tata Apaisa lenge dokonya mende-pyaa. Baanya etanenge Ilisapeta lenge dokonya yumbange takangepi dupa pitisaka katengema-pyaa. 6Dolapome Gotenya mana setapae dupa tolao minao pitipala mana tolatae dupa pitaka watao minao pii mendaipi mende yalala nayao payambinopa Kamongo dokome kapana lao masia-pyaa. 7Enda e Ilisapeta doko ingi pyakilyiamosa dolapome wane mende namandyuu pituu wambake jiambi-pyaa.

8Yuu mende Sakatayanya kalai pingi gii doko epeamopa, Gote lao tama pyoo pitisa kalai doko pyaanya katea-pyaa. 9Kateamopa f pitisa dupame makande pingili pyoo petala baa yapao nyepeaminopa Sakatayame Gote tama pyoo ita dii tunduma pipae mendapua tunduma pina lao Kamongo dokonya losuu anda andake dokonya yangala pea-pyaa. 10Sakatayame ita dii dupa tunduma pina lao Gote lao yangengeli pyoo yangeamo gii dokopa endakali kamanda kambu pyao kateamino dupa pitakame loma soo kateami-pyaa. 11Sakatayame g kandeamopa Kamongonya enjele mende ipupala tunduma pingi yangenge olata toko kingi tolae-kaita singi dokonya ipao katea-pyaa. 12Kateamopa h Sakatayame baa kandatala walu lao etete paka kaya-pyaa. 13Dokopa i enjele dokome baa lamaiyoo, “Sakataya, emba paka nakayape! Embame mende Gote-kisa tee lao loma sipino doko baame sepelyamona, embanya enda Ilisapeta dokome wane ane mende manjakatana, embame wane doko kenge Jone lape. 14Emba j mona yaepao eteke kayao katate. Wane doko mandipatamopa, endakali longo dupame mona yaepatamiaka. 15Baa k Kamongonya enomba dokonya andake joo katata. Baa bia akipi waenepi dupa etete nanao katata. Baa endanginya ingiandaka pititamopa Oli Sipitisa doko tee pyao baa-kisa tumbasalanya ipata. 16Dopa l pitamopa baame Isataele endakali longo dupanya mona sakatasakamaitamopa dupame nyakamanya Kamongo Gote doko lao masetami. 17Oli m Sipitisa dokome Ilainja-kisa pupu lao epeamoli pyoo baa-kisa ipatamopa baame Kamongo doko ipatana lao baa wambata. Wambatala baame wanepi takangepi waka joo katenge dupa nyoo pyaseta. Baame Gotenya pii watao minala naenge dupame mana tolao minao paenge endakali dupame masingimali pyoo masina lao minao kapilyeta. Baame endakali dupa depa lakamaitamopa dokaitame Kamongo dokonya depa latae endakali joo katatamina,” enjele dokome dopa lea-pyaa.

18Dopa n leamopa Sakatayame enjele doko lamaiyoo, “Embanya pii leeno doko aipa petala nambame kiningina lao masotope? Namba akali wambake. Nambanya enda dokonya ee kana longo dupa patayakana,” lea-pyaa. 19Dokopa o enjele dokome baa lamaiyoo, “Namba Gepetiele lenge! Namba Gotepa awapa katenge! Gote tangeme embanya pii wai epe dake nambame minakao langya puu lapumosa epelyo. 20Dopana, p embame nambanya pii doko kiningi lamo lao masala nayaleno dokonya emba pii laa nayao nengekaita lyokatae katao pii lalo dutupa kiningi jetamo gii doko kandao nyete. Pii dutupanya gii doko ipatamopa angi jetana,” enjele dokome dopa lea-pyaa.

21Endakali kateamino dupame Sakataya malisoo kateami-pyaa. Sakataya baa losuu anda andake dokonya aki mendeme minanjipumosa yapa naepelyape lao longo lao masiami-pyaa. 22Maitakao Sakataya kamanda epeamopa baanya nengekaita lyokeamosa endakali dupame baa losuu anda andake dokonya mendita mende kandalame lamo lao masiami-pyaa. Dokopa baame pii mende nalenya nengekaita lyokatae katao kingimiaka makande pia-pyaa.

23Dokopa losuu anda andake dokonya Sakatayanya kalai pingi gii doko etapeamopa baa andaka pilyia-pyaa. 24Pilyeteamopa maitakao baanya enda Ilisapeta dokonya inginya wane tee piamopa kana yuungi dupanya andaka yalo petae pitipala pii dapa lea-pyaa: 25“Namba q wane namandipala endakali dupanya enombanya elya nyingi doko Goteme koe pyekeana,” Ilisapetame lea-pyaa.

Enda Matiame Jisasa manditana lao enjele Gepetieleme leamo doko

26Ilisapeta r doko wane tongata pituu kana tokange pateamopa Goteme enjele Gepetiele doko Galili yuu dokonya yuu taono Nasatete lenge dokonya pena lea-pyaa. 27Yuu s dokonya enda mapuakae mende akali Josepe lenge dokonya nyetana latae doko pii lamaiya pena lea-pyaa. Josepe doko Kiŋi Dapiti lenge dokonya tatanya mandipae-pyaa. Enda mapuakae doko kenge Matia lenge-pyaa. 28Enjele t Gepetiele dokome Matia peteamo andaka dokonya kolandatala baa lamaiyoo, “Emba mona yaepao pitipi! Kamongo dokome emba kandao mona epe palyetelyamo. Baa embapa awapa kalyambinona,” lea-pyaa. 29Enjele dokome Matianya mona epe palisoo pii dutupa leamopa, Matiame mona andao etete walu lao pii doko aipale mende langilyape lao masia-pyaa.

30Dokopa u enjele dokome baa lamaiyoo, “Matia, emba paka nakayape! Goteme emba kandao mona epe palyetelyamo. 31Kandeleno, v embanya inginya wane ane mende palitamopa mandipala embame baa kenge Jisasa late.

32Baa w , x kenge soo katata.
Baanya kenge doko Etete Ketae Katenge dokonya Ikiningina latami.
Kamongo Goteme wane dokonya yumbange Dapitinya isingi kalai doko wane doko maita.
33Baame y kiŋi joo Jekope tata doko koteaka lao tanga tangapi isoo katata.
Isoaka katao kayala nayatana,” enjele dokome dopa lea-pyaa.
34Dopa z leamopa Matiame enjele doko lamaiyoo, “Namba akali mendepa tole napilyo doko embame pii leeno doko aipa petala kiningi jetape?” lea-pyaa. 35Dokopa aa enjele dokome Matia lamaiyoo,

“Oli Sipitisa doko emba-ketae ipata.
Etete Ketae Katenge pupu lapae dokome emba isoo katata.
Goteme wane epe etete doko embanya inginya palyetakatamopa,
embame manditino doko kandao kenge Gote Ikiningi latami.
36Embanya kaiingi Ilisapeta lenge enda wambake kandapino dokonya inginya wane ane mende pilyamo. Wamba ingi pyakilyetae wane namandipengena lengema kandapino doko indupa wane tongata pitipumopa kana tokange patelyamo. 37Goteme ab kalai mendaipi mende pyanya kokala naenge daape!” enjele dokome dopa lea-pyaa. 38Dopa leamopa Matiame baa lamaiyoo, “Namba Kamongo dokonya kendemane endana, embame pii leeno doko namba-kisa epekena kapa lumuna,” lea-pyaa. Dopa lateamopa enjele dokome Matia yakinatala baa pea-pyaa.

Matiame enda Ilisapeta kanja peamo doko

39Maitakao Matia sakatatala Jutia yuu dokonya yuu manda singi dupanya taono mendenya yapa pea-pyaa. 40Pao pyakamatala baa Sakatayanya andaka kolandatala baanya kaiingi Ilisapeta kandao, “Auu pyoo petelepe?” lao pisia-pyaa. 41Matiame ac baa pisiamo doko Ilisapetame siamo gii dokopaka Ilisapetanya ingi dokonya wane peteamo doko ema pia-pyaa. Dokopa Oli Sipitisa dokome ipao Ilisapetanya mona sakatasoo tumbalu pia-pyaa. 42Dokopa ad Ilisapetame pii mende puu lao dapa lea-pyaa: “Goteme emba auu pisipumosa embame enda dupa pitaka ita minilino. Embanya inginya wane tee pilyamo doko Gotenya auu pipae. 43Namba enda epe api kaita nambanya Kamongo dokonya endangi dokome namba kanja epepe? 44Embame namba kandao pii lapino doko kaleme sipupa nambanya wane inginya pitipumu dokome mona etete yaepao ema pyuu petelyamo. 45Kamongonya ae pii emba-kisa epeamo dupa tenda kiningi jetana lao masoo minapino dokonya emba mona yaepao pilyenona,” Ilisapetame dopa lea-pyaa.

Matiame wee leamo doko

46Dokop af , ag , ah Matiame lao pituu,

“Nambanya moname Kamongo doko lao tama pilyo.
Goteme namba pyoo nyilyamo doko lao masetala mona etete yaepelyo.
48Namba ai baanya kendemane enda kenge nasingi doko kondo kaya.
Indupapi tangapi endakalinya mandipaenya mandipae dupa pitakame namba Goteme mona yaepasiana latami.
49Gote aj etete pupu lapae dokome namba-kisa kalai andake doko piana baa eteteaka epe.
50Endakalinya ak mandipaenya mandipae baa andanda semaiyoo paliuu pelyami dupa baame kondo kayao katenge.
51Baa al pupu lapae dokome kalai andake mende pia.
Nyakama tangeme alyasale joo kalyamano lao masingi endakali dupa baame watao nepa nepa pia-pyaa.
52Baame am kiŋi pupu lapae dupa isa pyandatala,
kenge nasingi endakali dupa minalyia.
53Opale an daa jilya endakali dupa epeme kapa pisetala,
opale longo silya endakali dupa mee pena lao watao pingi.
54Baame ao naimanya yumbange dupapi, Apotakame dokopi,
Apotakamenya mandipaenya mandipae palitami dupa pitakapi dupa nisotona leamoli pyoo,
baanya kondo kaenge mana doko kame sala nayao kalai akali Isataele dupa nisoo kateana,” lao Matiame wee joo lea-pyaa.
56Dopa latala baa Ilisapetapa kana tepomapi mende pitipala baanya andaka pilyia-pyaa.

Ilisapetame Jone Kaimbu Pingi doko mandeamo doko

57Indupa enda Ilisapetanya wane mandipenge gii doko epeamopa, wane ane mende mandea-pyaa. 58Enda ap dokonya makisa katengepi palupi dupame wane doko manjomo lapae sepala Kamongo dokome baa etete kondo kayalame lumu lao Ilisapeta mona yaepeamoliaka piami-pyaa.

59Koto aq kalange pateamopa koto tukulapo dokonya wane ŋaŋa dokonya elya pingi kambu kepakamaipenge gii doko epea-pyaa. Dokopa endakali dupame limbatala wane doko baanya takangenya kenge lengeli pyoo, “Sakataya lamana.” leami-pyaa. 60Dopa leaminoaka doko, endangi dokome dokaita lamaiyoo, “Daa, wane doko kenge Jone lamanana!” lea-pyaa. 61Dopa leamopa dokaitame baa lamaiyoo, “Embanya apangepi kaiingipi kenge doko lenge mende nakatengena,” leami-pyaa. 62Dopa latala kingimiaka makande pyoo takange doko pisoo pituu, “Embame wane doko kenge api lakamili lao masilipi?” leami-pyaa. 63Dopa ar leaminopa takange dokome pepa pingi selesa mende peena lao kingimi makande pia-pyaa. Selesa mende maitiaminopa pepa pyao pituu, “Wane dokonya kenge Jonena,” lao baame pepa pia-pyaa. Dopa lao pepa piamopa endakali dupame kandatala mona andeami-pyaa. 64Gii dokopaka pupae lao Sakatayanya nengekaita dee lumbiamopa baame Gote lao tama pia-pyaa. 65Dokopa baanya makisa katenge endakali dupame paka kayami-pyaa. Jutia yuu manda dupanya katenge endakali pitakame Sakatayapi enda wanepi dutupanya lao pii longo lao tayami-pyaa. 66Lao as tayamino doko siamino endakali dupa pitakame dapa lao masiami-pyaa: Kamongo dokome wane doko pupu lao nisoo katapalumuna lao masetala lao pituu, “Tenda wane doko aipale joo katata lusilyamape?” leami-pyaa.

Sakatayame pii mende panao leamo doko

67Oli Sipitisa doko ipao wane dokonya takange doko-kisa tumbiamopa, baame potopesa joo dapa lea-pyaa:

68“Naimame at Isataele dupanya Kamongo Gote doko lao tama pyoo katamana.
Baanya endakali dupa kii tamao pyoo nyalanya epea.
69Baame au baanya potopesa etete epe tee pyao kateamino dupa lungu piamopa leamoli pyoo,
naimanya Pyoo Nyingi Akali pupu lapae doko katena lea.
Akali doko Gotenya kalai akali Dapiti tata dokonya katena lea.
71Akali av ongome naimanya yandapipi dupapi naima etete auu nakaenge dupapi dupanya kingilyaka naima pyoo nyia.
72Baame aw naimanya yumbange dupa kondo kayapala pii etete epe lao seteamo doko masetayaka katea-pyaa.
73Baame ax naimanya yumbange Apotakame doko-kisa pii lalu lao lelyona leamoli pyoo naima-kisa pitoo lao pilyamo.
74Baame naima indupa paka nakayao baanya kalai pyakalapale lao
yandapipi dupanya kinginya naima pyoo nyilyamo.
75Naima ay katatamano gii doko pitaka etete epe tolatae joo
baanya enombasa katao baame leamoli pyoo pyoo katatama.
76Wane, az emba Gote Etete Ketae Katenge dokonya potopesana latami.
Emba wambao pupala Kamongo doko epena lao kaitini dupa depa lakamaiti.
77Dopa ba pitinopa Kamongo dokome baanya endakali dupanya koo dupa kunanya nepao pyoo nyingina lao
embame endakali dupa mana lamaiti.
78Naimanya bb Gote dokome endakali eteteaka kondo kaelyamo dokonya-kaita
Kamongo dokome endakali pyoo nyingi.
Dee naimanya Gote dokome endakali eteteaka kondo kaelyamo dokonya-kaita
yuu yongasingi bui dokome naima tii piseta.
79Goteme bc naima mona lyuu lao kalyepape lao
bui dokome naima iminjetaenya petenge kumapenge endakali dupa tii pisala ipata,” Sakatayame dopa lea-pyaa.
80Dokopa bd Sakatayanya ikiningi doko andao angi joo mona kyoto jia-pyaa. Dopa pyoo katao Isataele endakali dupame kandapenge gii doko naepeamopa, wambao endakali napalenge yuu mendasa malisoo katea-pyaa.

Copyright information for ENQ